ايستگاه تحقيقاتي،  آموزشي و ترويجي پخش سيلاب برآبخوان تسوج

(تاسيس 1375)
معرفي ايستگاه 

ايستگاه آبخوان تسوج در سال 1375 جهت انجام امور تحقيقاتي،‌ آموزشي و ترويجي به همت بخش تحقيقات حفاظت خاك و آبخيزداري، مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان در راستاي احداث ايستگاه‌هاي آبخوان‌داري كشور تاسيس گرديد. مساحت  عرصه تحقيقاتي و مطالعاتي 3000 هكتار مي باشد كه در فاز اول 700 هكتار از آن به عنوان عرصه پخش سيلاب انتخاب گرديده است.

 اين ايستگاه در 3 كيلومتري بخش تسوج از توابع شهرستان شبستر در شمال درياچه اروميه در شيب جنوبي ميشو داغ در محدوده 18 و 45  تا33 و 45  طول شرقي و15 و 38 تا 24 و 38 عرض شمالي بر روي مخروط افکنه امستجان و انگشتجان واقع شده است. ارتفاع متوسط عرصه پخش 1700 متر از سطح دريا و ميانگين بارش 11 ساله (91-80) منطقه در حدود 259 ميلي متر و متوسط دماي سالانه 13/4 درجه سانتيگراد مي باشد. بيش از 95 درصد اراضي داراي بافت سبکSandy loam) ) و 75-35 درصد سنگريزه در سطح الارض و تحت الارض و جزو خاکهاي Entisols مي باشد.
 اهداف ايستگاه

1-  اجراي پروژه هاي تحقيقاتي حفاظت خاك و آبخيزداري و پخش سيلاب  (هدف اصلي)

2-   مهار سيلابهاي فصلي و جلوگيري از خسارات جاني و مالي

3-   پخش آب در عرصه هاي مستعد  حوزه هاي آبخيز به منظور تغذيه مصنوعي سفره هاي زيرزميني

4-   ايجاد مراتع مشجر با هدف توليد علوفه و محصولات باغي ارگانيک

5-   جلوگيري از گسترش بيابان ها و اراضي باير و بياباني پايين دست آبخوان ها با تبديل آنها به اراضي حاصلخيز كشاورزي

6-  روش مناسب و اقتصادي براي تغذيه سفـره هاي آب زيرزميني و فراهم نمودن امكان بهره وري بهينه از نزولات جوي و پيشگيـري از هدر رفت روان آب ها

7-   فراهم نمودن بستري عظيم و جديد براي اشتغال درعرصه هاي جنگلي- مرتعي و كشاورزي

8-   ممانعت از هجوم سفره هاي شور زيرزميني به سمت اراضي ساحلي

عمليات هاي انجام يافته 

1.       احداث سيستم هاي آبگيري در بالا ست رودخانه انگشتجان و امستجان به حجم 19275 متر مكعب

2.       احداث كانال هاي ذخيره سيلاب (مخزني) به حجم ذخيره اسمي 241470 مترمكعب

3.       احداث ابنيه فني كنترل رسوب و سيلاب (كف بند ،بند سرريز .....) به حجم كلي 2600 متر مكعب

4.       ساماندهي مسير آبراهه هاي اصلي ، فرعي و هدايت بهينه سيلاب به حجم 20000 متر مكعب

5.       احداث كانالهاي غلام در گردش به منظور هدايت وپخش  سيلاب در عرصه به طول  22000 كيلومتر

6.        حفرچاه هاي اكتشافي و پيزومتري به تعداد سه حلقه و به عمق بيش از 340 متر و اتصال آن به شبكه پيزومتري دشت تسوج جهت پايش سفره آب زيرزميني

7.       نصب و راه اندازي ادوات هيدرو متري در قسمت آبگيرها و كانال هاي ذخيره

8.       كاشت درختان مثمره به تعداد 51049 اصله  نهال شامل(سرو ،كاج، مو ، بادام ، سنجد ، پسته ،بنه

طرح هاي تحقيقاتي 

1- بررسي تأثير بهره وري از سيلاب در افزايش كمي و كيفي پوشش گياهي و افزايش توليد در آبخوان تسوج (خاتمه يافته). مجري طرح: شاهرخ محسني

2-سازگاري گونه هاي مختلف درختي ودرختچه اي (خاتمه يافته). مجري طرح: اکبر عبدي قاضي جهان

3-بررسي تاثيرات كمي سفره آب زير زميني متاثر از طرح هاي پخش سيلاب (خاتمه يافته). مجري طرح: احد حبيب زاده

4-بررسي تاثيرات كيفي سفره آب زير زميني متاثر از طرح هاي پخش سيلاب (خاتمه يافته). مجري طرح: احد حبيب زاده

5-بررسي و ارزيابي تاثيرات كمي طرحهاي پخش سيلاب بر سفره آب زيرزميني با استفاده از مدلينگ (خاتمه يافته). مجري طرح: ابولفضل ناصري

6-بررسي تغييرات پارامترهاي هواشناسي و هيدرولوژيکي در ايستگاه پخش سيلاب تسوج (خاتمه يافته).

 مجري طرح: عبداله حسين پور

7-پايش و بررسي عملكرد سازه هاي آبگيري و پخش سيلاب در ايستگاه تحقيقاتي پخش سيلاب بر آبخوان تسوج (خاتمه يافته). مجري طرح: عزت اله عليزاده

8-بررسي اثرات پخش سيلاب بر خصوصيات خاک از طريق پايش در ايستگاه پخش سيلاب تسوج (خاتمه يافته). مجري طرح: محمد خاني چايکندي

9-پايش و بررسي تغييرات كمي و كيفي پوشش گياهي در ايستگاه پخش سيلاب تسوج (خاتمه يافته). مجري طرح: کامران آقامحمدي سوره

چشم انداز و برنامه هاي آتي ايستگاه

  برنامه ريزي و مديريت به عنوان دو موضوع مهم در مناطق پخش سيلاب شناخته مي شوند.

بر اساس سرمايه گذاري هاي انجام شده جهت بهره مند شدن از پخش سيلاب ضروري است، جنبه هاي نگهداري اقتصادي، اجتماعي و فني مناطق پخش سيلاب ارزيابي گردد. بر اساس نتايج حاصله از  طرح هاي تحقيقاتي انجام يافته در اين ايستگاه، مي توان گفت پروژه هاي پخش سيلاب بعد از احداث بايستي بطور مداوم پشتيباني شده و مديريت جامع عامل مهمي در نگهداري و موفقيت پروژه هاي پخش سيلاب دارد.

با توجه به پديده خشکسالي اخير و روند نزولي نزولات آسماني و بهره برداري بي رويه در حوزه هاي آبخيز منابع طبيعي، برنامه هاي ذيل جهت فائق آمدن بر مشکلات حوزه و مقابله با خشکسالي ميتوان در اين ايستگاه چشم انداز آتي را به قرار زير ترسيم نمود:

1) پايلوتي براي تغيير الگوي کشت در منطقه

2) توليد محصولات ارگانيک  

نظر به ضرورت وجود اطلاعات دقيق و به روز اقليمي در اجراي طرح هاي تحقيقاتي کشاورزي و منابع طبيعي، ايستگاه هواشناسي آبخوان تسوج در قالب استاندارد ايستگاههاي کليماتولوژي سازمان هواشناسي در سال 1379 با حمايت مالي پژوهشکده حفاظت خاک و آبخيزداري و همکاري فني اداره کل هواشناسي استان راه اندازي گرديد.

به منظور ثبت داده هاي هواشناسي در فرمت استاندارد سازمان جهاني هواشناسي و امکان استفاده از اين داده ها در شبکه سراسري کشور، تعدادي از همکاران ايستگاه دوره هاي آموزشي لازم را در اداره کل هواشناسي استان گذرانده و هم اکنون اين داده ها ضمن استفاده در طرح هاي تحقيقاتي، به صورت مداوم در سطح رسانه ارتباط جمعي گزارش مي شود.

پروژه‌های درآمدزایی پیشنهادی مرکز ( ایستگاه تسوج سال 94)